Epidemiologia
Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym i pierwszą przyczyną zgonów z powodu nowotworów wśród mężczyzn i kobiet w Polsce. Szacuje się, że każdego roku na raka płuca w naszym kraju choruje około 22 000 osób (15 000 mężczyzn i 7000 kobiet). Pięć lat od rozpoznania przeżywa 13,5% chorych.
Czynniki ryzyka i objawy kliniczne
Do czynników ryzyka zachorowania należy przede wszystkim wieloletnie narażenie na dym papierosowy (czynne i bierne palenie) oraz w mniejszym stopniu czynniki fizyczne i chemiczne (na przykład promieniowanie jonizujące, azbest, nikiel, chrom). Objawy obejmują między innymi: przewlekający się kaszel (również zmianę jego charakteru), duszność, dolegliwości bólowe, osłabienie, utratę masy ciała.
Histopatologia i podtypy
Pod względem budowy histopatologicznej rak płuca zbudowany jest z komórek nabłonkowych wyścielających układ oddechowy. Dzieli się na wiele podtypów, które różnią się między sobą lokalizacją, pochodzeniem, rodzajem zaburzeń molekularnych, złośliwością oraz sposobem podejścia terapeutycznego i przewidywanym czasem przeżycia. Do czterech najczęściej występujących należą rak gruczołowy (45%), rak płaskonabłonkowy (30%), rak drobnokomórkowy (15%), rak wielkokomórkowy (10%). Oznacza to, że każdego roku w Polsce notowanych jest około 3300 nowych zachorowań na drobnokomórkowego raka płuca.
Rozpoznanie
Rozpoznanie raka płuca (w tym raka drobnokomórkowego płuca) ustala się na podstawie badania histopatologicznego wycinków, wałeczków lub rozmazu komórek pobranych z guza lub powiększonych węzłów chłonnych w trakcie takich zabiegów jak bronchoskopia, EBUS (wewnątrzoskrzelowa ultrasonografia), biopsja cienko- i gruboigłowa. Analizy i barwienia wykonywane są przez lekarza patomorfologa. Ocenę stopnia zaawansowania choroby wykonuje się za pomocą badań obrazowych, czyli tomografii komputerowej klatki piersiowej, brzucha i miednicy (rzadziej rezonansu magnetycznego) lub badania PET- TK. Poza wymienionymi każdorazowo przed rozpoczęciem leczenia należy wykonać tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny mózgu.
Rak drobnokomórkowy
Jest to wysoce złośliwy, agresywny typ raka płuca. Jest zbudowany z małych komórek i charakteryzuje się bardzo szybkim zwiększaniem swojej masy. Rozpoznawany jest zazwyczaj w stadium zaawansowanym, czyli gdy obecne są już przerzuty odległe (najczęściej do mózgu, wątroby, nadnerczy i kości) lub nowotwór zlokalizowany w klatce piersiowej, zajmuje okoliczne węzły chłonne, jest bardzo duży i nacieka otaczające narządy i struktury przez ciągłość. Częściej pojawia się w starszym wieku, ponad 50% chorych to osoby powyżej 65 roku życia. Praktycznie w 100% przypadków związany jest z paleniem tytoniu. Rokowanie jest złe. Chorzy, u których nie podjęto leczenia przeżywają średnio 3 miesiące od rozpoznania, leczeni w chorobie ograniczonej (bez przerzutów odległych) 10- 16 miesięcy, w chorobie rozległej 6- 11 miesięcy.
